باكتريوفاژ كه همان ويروس باكتري است در يك محيط كشت يا مايه ترش باعث تجزيه و نابودي سلول هاي باكتريها شده و گاهي در كارخانجات لبني ضررهاي بسيار وارد مي آورد.

مكانيزم عمل باكتريوفاژ به صورتي است كه با يك جذب سطحي توسط فاژ مواد لازم جهت توليد مثل آن به داخل سلول باكتري نفوذ كرده و در آنجا دي ان اي و مواد لازم مربوط به فاژسازي تشكيل و لذا تعداد خيلي زيادي ذرات فاژ در داخل سلول باكتري به وجود آمده و آن را پاره و تجزيه مي نمايد.

در صنايع شير و تخمير لبني اين مسأله باكتريوفاژ در اثر بهداشتي نبودن شرايط توليد بسيار به چشم مي خورد.

مسأله عمده اين است كه به سختي مي توان در مورد فاژها مطالعه نمود چنانچه در ميكروسكوپ هاي معمولي شكل فاژ قابل رؤيت نبوده زيرا بسيار كوچك و حدود ۱۸۰ تا ۲۸۰ ميلي ميكرون هستند.

مهمترين عامل براي نابودي و ريشه كن كردن باكتريوفاژ رعايت اصول بهداشت در كارخانجات است.

چون فاكتور توليدمثل فاژها سلول هاي زنده لاكتيك هستند بايستي حتي الامكان سعي نمود كه وسايل و محيط كارخانه را پس از فرآيندهاي مختلف به خوبي شستشو، ضدعفوني و استريل كرد.

عوامل مؤثر و محيطي كه براي كشت و توليد بكار برده مي شود:

تأثير چربي 

شيرهاي كم چرب يا پس چرخ نسبت به پرچرب در رشد باكتري هاي لاكتيك مناسب تر هستند. به علت مواد تحريك كننده مانند برخي اسيدهاي چرب كوتاه زنجير در غشاء و ليپوپروتئين يا چربي شير رشد باكتريهاي لاكتيك به تعويق افتاده اند و عمل تخمير كند مي گردد.

تأثير كلسيم

با كم كردن كلسيم در محيط شير توسط فسفاتها يا اگزالاتها و سيترات ها (سيترات سديم و...) از فعاليت فاژها مي توان جلوگيري كرد.

اثر لاكتنين

اگر لاكتنين شير در اثر حرارت از بين نرفته باشد از رشد باكتري هاي لاكتيك كاسته مي شود.

شير ورم پستاني

شيرهاي آلوده به ميكروب هاي ورم پستاني مسلما در كاهش رشد باكتري هاي لاكتيك تأثير مي گذارند.

شيرهاي كهنه و رانسيد

به خاطر وجود اسيدهاي چرب كوتاه زنجير آزاد شده به علت عمل رانسيديته در محيط شيرهاي اين گونه، رشد اكثر باكتري هاي لاكتيك به ويژه استرپتوكوكوس لاكتيس متوقف مي گردد.

تاثير مدت نگهداري كشت ها

نگهداري طولاني تر كشت ها در سردخانه اسيد لاكتيك را افزايش ميدهد كه اين ممكن است برخي از باكتري هاي موجود در كشت را خود از بين ببرند.